Ruim ook eens zwerfvuil op

Alleen al in Nederland eindigen jaarlijks 98 miljoen flesjes en 156 miljoen blikjes als zwerfafval - en een flink deel ligt op plekken waar de reinigingsdienst nooit langs komt. Toch laten we de troep die we onderweg tegenkomen meestal liggen. Het heeft iets irritants om andermans rommel op te ruimen. En bovendien - hoeveel verschil kunnen we in ons eentje maken? Toch komen heel veel mensen in actie.

Alle kleine beetjes helpen

Onopgemerkt zijn dagelijks vele duizenden Nederlanders actief bezig met opruimen. Soms worden ze even zichtbaar, zoals bij de actie van Jeroen en via #zwerfie op Twitter. Martin maakt zelfs een #Zwerfie magazine. Ter inspiratie een mooi staaltje omdenken: als 25% van de Nederlanders dagelijks één stuk zwerfvuil zou oprapen, ontstaat een nieuw probleem. Dan ligt er te weinig!

Raap ook eens iets op...

Neem een vuilniszakje mee tijdens een wandeling. Of maak zo nu en dan een speciaal opruim-ommetje. Met een barbecuetang, een paar handschoenen of een echte prikstok of afvaltang hoef je je handen niet vuil te maken. Hoe klein je bijdrage ook is, samen maken we een groot verschil. Het succes ligt op straat, je hoeft het alleen maar op te rapen.

... of train je hond!

Alex vind de vervuiling zo afschuwelijk dat hij zijn hond getraind heeft om naar plastic flesjes te zoeken. Inmiddels zoekt de hond ook blikjes en drinkpakjes. Tijdens het uitlaten zijn ze samen geobsedeerd door zwerfafval en nemen ze alles mee wat ze vinden. Je vindt meer over hun schoonmaakacties via hun website Enjoy Cleaning Up en op sociale media.

Ook als je af en toe een blikje of een stuk plastic opruimt, is dat al de moeite waard. Laat je inspireren door dit korte filmpje!

Samen in actie

Samen opruimen is nog effectiever én gezellig. Via de sites van Klean, de Stichting Vrijwillige Zwerfafval Opruimers of Nederland Schoon vind je mensen die er net zo over denken als jij. Jaarlijks worden tientallen schoonmaakacties georganiseerd. Er zijn verschillende jaarlijks georganiseerde campagnes, zoals bijvoorbeeld:

• Dagelijks kun je met Plastic Whale een alternatieve rondvaart maken: een middag plastic vissen in de Amsterdamse grachten
• In Katwijk kun je grondstofjutten tijdens je strandwandeling. Als dank krijg je gratis een ijsje of een kop koffie!
• Elk jaar in augustus maakt de Boskalis Beach Cleanup Tour in etappes de hele Noordzeekust schoon - van Cadzand tot Schiermonnikoog.
• Op de 3e vrijdag in september is de jaarlijkse Keep It Clean Day, onderdeel van de WorldCleanUp waar maar liefst 94 landen aan meedoen. Honderdduizenden vrijwilligers ruimden in één dag zoveel mogelijk zwerfvuil en illegaal gedumpt afval op. 
• Op Wereldwaterdag in maart maakt Stichting Aquarius een deel van een Nederlandse rivier schoon.
• Ook in maart organiseert Nederland Schoon de Landelijke Opschoondag. In 2017 deden 100.000 mensen mee, in 1500 acties. 

Lokaal zijn er initiatieven zoals bijvoorbeeld TroepTrimmen in Haarlem. In Leiden kun je drijfvuilvissen in de grachten met een leenkano. Als je vangst groot genoeg is, is het lenen van de kano gratis.

Organiseer zelf een schoonmaakactie

Je kunt natuurlijk ook zelf een schoonmaakactie organiseren en je buurt mobiliseren. Onder Zelf starten vind je meer tips voor de organisatie. En vergeet niet je evenement aan te kondigen bij de Reacties! 

Registreer of stuur terug

Wil je meer doen? Je kunt je vangsten vastleggen met de app Litterati. En zolang er nog geen statiegeld is, kun je je vangst opsturen naar de producenten met de actie Back to Sender.

Gemeente komt niet overal

De schoonmaakdiensten van de gemeente halen veel zwerfvuil weg, maar ze komen nu eenmaal niet overal. Met name in de natuur moeten we het echt zelf weghalen. Veel gemeenten ondersteunen inwoners die zelf een opruimactie starten. Het grootste deel van de kosten voor preventie en het opruimen van zwerfafval wordt ook door gemeenten opgebracht - in totaal wordt jaarlijks zo'n 250 miljoen euro uitgegeven.

Steeds meer drank in wegwerpverpakkingen

Ondanks alle opruimacties lijkt de hoeveelheid flesjes en blikjes op straat en in de natuur alleen maar te groeien. Niet zo gek, want de drankenindustrie produceert ook steeds meer wegwerpverpakkingen. Op dit moment worden er wereldwijd per minuut meer dan 1 miljoen blikjes en flesjes op de markt gebracht. De producenten wijzen alle verantwoordelijkheid voor de vervuiling af en wijzen naar de consument. Onterecht, vinden Recycling Network, Greenpeace, Plastic Soup Foundation, Plastic Soup Surfer en al die anderen die zich sterk maken voor een uitbreiding van statiegeld. Nu is de verpakking na gebruik waardeloos, statiegeld lost die 'designfout' op. Onderzoek laat zien dat de hoeveelheid blikjes en flesjes in het milieu dan met 70-90% daalt. Dat zijn enorme effecten! Bovendien blijkt 74% van de Nederlanders voorstander te zijn van een uitbreiding van het statiegeld.

Zwerfafval blijft jarenlang liggen

Het meeste zwerfafval is zeer slecht afbreekbaar en blijft tientallen jaren liggen als we het niet opruimen. 'Afbreekbaar' moet je bovendien letterlijk nemen: het valt in kleine stukjes uiteen, maar verdwijnt niet. Die kleine stukjes komen via de maag van dieren vaak zelf ook weer in de voedselketen terecht. Kortom: veel afval verdwijnt alleen als we het zelf weer opruimen.

Plastic Soep

Door het enorme assortiment kleine frisdrank- en snackverpakkingen is de hoeveelheid zwerfafval de afgelopen jaren enorm toegenomen. Het is een belangrijke oorzaak van de Plastic Soep - de ongeveer 100 miljard kilo plastic, die in de oceanen drijft. Ieder uur komt er via alle rivieren 1,2 miljoen kilo bij. VN-organisatie UNEP schat dat al dit plastic jaarlijks de dood veroorzaakt van meer dan een miljoen zeevogels en 100.000 zeezoogdieren. 

Wie maken al die troep?

Jongeren zijn de grootste vervuilers. Maar geef ze niet automatisch de schuld: een flink deel (18 procent) van de zwerfvervuilers is 50 jaar of ouder. Ook automobilisten en recreanten laten veel troep slingeren. In eerder genoemd onderzoek onderschrijft 80% van de mensen de stelling 'iedereen laat wel eens iets van een papiertje, blikje of zo, op straat achter".

Bronnen

• wikipedia.org/zwerfafval
• www.echteheld.nl
• www.kleanworldwide.nl 
• www.nederlandschoon.nl
• www.milieucentraal.nl

Ken jij nog een site met handige informatie over dit onderwerp? Heb je nuttige aanvullingen, goede ervaringen, kritische opmerkingen, vragen of suggesties? We lezen graag jouw bijdrage aan de discussie!