Start een wormenbak
Nederland
Impact
Samen composteren we 149 ton groenafval per jaar
Over dit project
Je eigen groenafval composteren als je geen (moes)tuin hebt? Jazeker. Tel maar uit: je laat je GFT ophalen door de gemeente en je koopt potgrond en plantenvoeding in de winkel. Dat kan slimmer! Met een wormenbak in je schuur, je balkon of zelfs je keuken produceer je superkwaliteit compost. En als je zelf echt geen enkele plant in huis hebt, zijn er genoeg tuiniers die het maar al te graag van je krijgen.
Team
Wie doen er mee?
Initiatieven in jouw buurt
Hoe planten kiemen en groeien, dat weten we wel. De andere helft van de kringloop - hoe alles weer vergaat - daar hebben we een stuk minder zicht op. Toch is het minstens zo fascinerend om te ervaren hoe oude schillen in een paar maanden transformeren tot mooie vruchtbare grond.
Het klinkt misschien creepy, al die wormen. Toch krijg je al snel respect voor ze. Ze glijden onvermoeibaar door je groenafval, sabbelen het op en poepen het weer uit. Ze breken de celwand af, waardoor het water en de voedingsstoffen die in de cellen zitten eruit lopen. Het opgevangen vocht is zeer geconcentreerde vloeibare mest. Een proces waarmee je thuis de natuurlijke kringloop sluit. Het is gratis en (voor alle duidelijkheid) het stinkt niet.
Hoeveel afval eten wormen?
In een goed werkende wormenbak kun je een flink deel van het groenafval van een 1-2 persoonshuishouden kwijt. De bak bevat al snel 1 kilo wormen. Samen verwerken die in een week zo’n 3,5 kilo keukenafval. In de bak zijn overigens niet alleen de wormen aan het werk; het materiaal wordt voorverteerd door micro-organismen, schimmels en bacteriën. En algauw tref je ook ander klein leven tussen de halfverteerde compost – zoals Marc Siepman zegt: alle kleine beestjes helpen!
Welke wormen zijn geschikt?
Niet elke worm kan goed aarden in een wormenbak. De rode compostworm en de tijgerworm (Eisenia fetida) zijn het meest geschikt. Je vindt ze in compost- of mesthopen. Je kunt ze ook kopen via internet. De makkelijkste manier is natuurlijk om wat wormen op te halen bij een collega-composteerder. Je hebt dan genoeg wormen om te starten én je krijgt er wat van hun oude omgeving bij – dat maakt de verhuizing naar jouw wormenbak makkelijker. Als de wormen gesetteld zijn, vermenigvuldigen ze zich snel. Teveel worden het er nooit – als er niet genoeg voedsel voor ze is, groeit de populatie niet verder.
Word ook wormen-afhaalpunt!
Heb jij een goedwerkende wormenbak? Of heb je een composthoop in je tuin? Zet jezelf dan op onze kaart als compostwormen-afhaalpunt. Je ontmoet mede-tuiniers uit je buurt en je helpt ze op weg met een bakje wormen - en je hebt vast ook nog wel wat praktische tips. Wie als nudger is ingelogd, kan jouw gegevens op de kaart zien. (Is het niet duidelijk hoe je moet aanmelden?
Hoe start je een wormenbak?
Zorg voor een flinke laag krantensnippers en wat groenteafval, liefst al een beetje verteerd. Zorg dat het vochtig is, maar niet nat. Geef de wormen tijd om te wennen voor je nieuw voedsel toevoegt. Controleer in het begin elke paar dagen hoe het gaat. Blijf regelmatig krantensnippers toevoegen om te zorgen dat de bak niet te vochtig wordt. Voeg in het begin niet teveel GFT toe – dan kan de bak gaan stinken. Het vocht (percolaat) moet je regelmatig afvoeren. Dat zit boordevol voedingsstoffen en is (sterk verdund!) goede plantenvoeding. Onverdund schijnt het je gootsteen te ontstoppen.
Wat kan er in de wormenbak?
Wormen kunnen alle organische materialen verwerken, omdat ze hulp krijgen van micro-organismen gaat het sneller als je het klein maakt.
Wat kan wel in de wormenbak:
- Organisch keukenafval zoals schillen, groente, theezakjes, koffiedik, eierschalen
- Klein gescheurd karton, papieren keukenrol, eierdozen
- Stro of bladeren (in de herfst)
- Uitwerpselen van kleine vegetarische huisdieren zoals hamsters en cavia’s (ook het zaagsel of houtkrullen)
- Snijbloemen (in kleine stukjes)
- Kleine hoeveelheden tuinafval (klein gemaakt)
Wat kan niet in de wormenbak:
- Composteerbare plastic zakjes (ook niet met OK compost logo)
- Uitwerpselen van honden, kattenbakkorrels
- Grof tuinafval, planten met aardkluiten
- ‘Glossy’ magazines of karton met een glanslaag
- Metaal, plastic of andere kunststoffen
Op wormenhotel.nl vind je een uitgebreid overzicht.
Zelf een wormenbak maken
Je maakt in een handomdraai zelf een wormenbak. Je hebt minimaal twee grote, donkere plastic bakken of emmers met deksel nodig. De onderste is een opvangbak voor vocht. In de bodem van de andere boor je gaten. Voor de afvoer van vocht, voor de ventilatie (en wanneer je nog meer bakken stapelt, als doorgang voor de wormen). Ook in de deksel moeten een paar gaatjes zodat je wormen zuurstof krijgen. Je zet de bakken in elkaar. Een steen of bloempotje zorgt voor ruimte tussen de bakken. Is je bak vol? Dan zet je er simpel eentje bovenop. De wormen verhuizen gaandeweg vanzelf naar het verse voedsel.
Een kant-en-klare wormenbak
Je kunt ook kant-en-klare wormenbakken kopen. RotterZwam verkoopt en least de Hungry Bin. En in de Balkonton kun je meteen tuinieren rondom je wormenbak. Maar er zijn nog veel meer initiatieven, bijvoorbeeld via eetbare-stad-projecten en buurtmoestuinen. Ook Le Compostier is bezig met projecten rond vermicomposteren.
Composteren in een melkpak
Keukenafval kan ook alleen door de micro-organismen alleen verteerd worden. Dus vind je een wormenbak een te grote stap? Transition Town De Pijp laat zien hoe je op mini-schaal kunt composteren in een leeg melkpak. Ook leuk en leerzaam voor kinderen! Je verzamelt groenafval in een opengeknipt melkpak en doet er af en toe wat aarde bij. Als het pak vol is, maak je het dicht en leg je het op de vensterbank of op het balkon. Na zes weken (wel om de paar dagen even schudden) is het afval omgevormd tot zwarte aarde die je kunt gebruiken voor je kamerplanten.
Wormen aan het werk
In deze timelapse zie je compostwormen aan het werk - 20 dagen lang werd er elke 10 minuten een foto genomen.
Verspil geen schil
Naast wormcomposeren zijn er meer manieren om je groenafval om te zetten in supercompost. Je leest er meer over in ons project Verspil geen schil.
Meer informatie
Je vindt op internet heel veel informatie als je je er wat verder in wilt verdiepen, bijvoorbeeld op wormenhotel.nl. De Vlaamse brochure Composteren in een wormenbak geeft een heel goed, duidelijk, compleet en toch overzichtelijk overzicht. En ook bij Goedboerenindestad en Tuinenbalkon lees je alles wat je moet weten.
Ken jij nog een site met handige informatie over dit onderwerp? Heb je nuttige aanvullingen, goede ervaringen, kritische opmerkingen, vragen of suggesties? We lezen graag jouw bijdrage aan de discussie!
-
Team Nudge 26 mei 2015 15:19 Contactpersoon
<p>Samen hebben we al 23 ton GFT-afval gecomposteerd! Dat is nog eens een positieve impact! Maak je eigen wormenbak en start met composteren → https://www.nudge.nl/blog/2015/02/25/wat-de-impact-van-een-wormenbak/</p>
Bijdragen door organisaties
rotterzwam
